Web3port gây chấn động giới đầu tư: Vai trò thực sự của các market maker là gì?

Trong thị trường crypto, nhà tạo lập thị trường là mắt xích không thể thiếu – họ đóng góp thanh khoản, tối ưu hóa hoạt động giao dịch và thúc đẩy giá trị toàn bộ hệ sinh thái. Một số nền tảng lớn như Binance còn triển khai các chương trình riêng để hỗ trợ nhóm này, với mục tiêu giảm chênh lệch giá mua – bán và làm sâu bảng lệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng và các startup blockchain.

Dù vậy, ngày càng có nhiều nghi ngờ xoay quanh vai trò thực sự của họ: liệu họ có đang giữ vai trò bình ổn thị trường hay lại tận dụng quyền lực để thao túng giá và thu lợi bất chính từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ?

Chủ đề này đang được Web3port mổ xẻ kỹ lưỡng.

Hoạt động của các nhà tạo lập thị trường giúp hạn chế dao động giá lớn khi giao dịch nhờ đặt lệnh mua – bán liên tục. Thiếu họ, thị trường sẽ thiếu thanh khoản, giá bid-ask giãn rộng và trượt giá nặng nề hơn – điều này khiến mọi giao dịch trở nên nhiều rủi ro hơn bao giờ hết.

Web3port gây chấn động giới đầu tư: Vai trò thực sự của các market maker là gì?
^{Nhà tạo lập trường bảo vệ tài khoản | Nguồn: B2Broker}

Binance – sàn giao dịch dẫn đầu toàn cầu về khối lượng – vận hành một chương trình dành cho nhà tạo lập thị trường nhằm duy trì thanh khoản cao cho các dự án và tránh cho các token bị coi là chứng khoán khi chưa đạt đủ tiêu chuẩn.

Theo Binance chia sẻ từ năm 2019, “các nhà tạo lập thị trường sẽ được đánh giá thông qua hiệu suất của họ ở nhiều cặp giao dịch khác nhau.”

Tuy nhiên, gần đây, một loạt thông tin rò rỉ gây xôn xao cộng đồng khi Web3port – một nhà tạo lập thị trường hoạt động trên Binance – bị cáo buộc có liên hệ tới các dự án như GoPlus Security (GPS), Myshell (SHELL) và Movement (MOVE).

Chuyên gia Jason Chen cho biết, Web3port đã thu lợi khổng lồ – lên tới 38 triệu USD chỉ từ một trong những dự án này – trong khi nhiều nhà đầu tư cá nhân lại gánh chịu khoản lỗ lớn.

“Thật không thể tin nổi một nhà tạo lập thị trường từng bị điều tra vẫn có thể tham gia liên tục các dự án. Và càng đáng lo hơn khi họ kiếm được hàng chục triệu USD chỉ từ một thương vụ”, Chen nói thêm.

Chen cũng đặt nghi vấn về sự mất cân bằng trong quyền lực khi các nhà tạo lập thị trường hưởng lợi vượt trội. Tình hình căng thẳng leo thang sau khi Binance can thiệp, điều tra kỹ hơn về vai trò của Web3port.

Một ví dụ điển hình: một nhà tạo lập thị trường của Movement (MOVE) đã bán tới 66 triệu token chỉ một ngày sau khi dự án ra mắt, nhưng không có hành động hỗ trợ giá. Điều này dẫn đến cú lao dốc khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ chịu tổn thất lớn.

Web3port gây chấn động giới đầu tư: Vai trò thực sự của các market maker là gì?
^{Cách các nhà tạo lập thị trường kiếm tiền | Nguồn: B2Broker}

Binance đã phong tỏa khoản lợi nhuận của Web3port và xóa toàn bộ liên kết với nền tảng này. Không chỉ vậy, họ còn buộc dự án MOVE phải bổ sung nguồn lực để bồi thường cho các nhà đầu tư bị ảnh hưởng.

“Có vẻ Binance đang chuẩn bị tung ra những động thái lớn để dọn dẹp thị trường, loại bỏ các ông trùm nhà tạo lập và tái cấu trúc hệ sinh thái,” Chen nhận định.

Câu hỏi đặt ra: Binance có đồng lõa?

Mặc dù gần đây Binance đã có biện pháp mạnh tay, nhưng điều khiến dư luận hoài nghi là vì sao họ phải chờ đến tháng 3/2025 mới hành động, trong khi hoạt động bán token gây tranh cãi đã diễn ra từ tháng 12/2024. Phóng viên Colin Wu cho rằng phản ứng của Binance là quá chậm.

“Sự bất thường đã xảy ra vào tháng 12 – vậy tại sao Binance không xử lý ngay? Họ đang che giấu điều gì, hay chỉ hành động khi sức ép từ cộng đồng tăng cao?”, Wu đặt vấn đề.

Một giả thuyết được nêu ra là Binance có thể đã thu lợi từ biến động do Web3port gây ra. Biến động cao giúp tăng khối lượng giao dịch và tăng doanh thu từ phí.

Wu cũng cho rằng Binance có thể đã biết những điều này từ đầu, nhưng chọn im lặng cho đến khi áp lực buộc họ phải ra tay.

Binance không phải lần đầu vướng vào lùm xùm nhà tạo lập thị trường. Năm 2023, họ từng bị SEC cáo buộc tạo điều kiện cho hoạt động wash trading thông qua công ty Sigma Chain – sự kiện khiến sàn này phải nộp phạt hơn 4 tỷ USD.

Có thể những hành động hiện tại của Binance chỉ là cách để tự cứu mình trước khi các cơ quan pháp lý tiếp tục vào cuộc.

Mặt khác, nhà tạo lập thị trường cũng bị cho là một phần nguyên nhân trong những cú sập lớn như sự kiện của Terra. Khi stablecoin UST sụp đổ năm 2022, nhiều ý kiến cho rằng một số nhà tạo lập đứng sau các hoạt động giải phóng tài sản khiến giá lao dốc.

Dù vai trò của họ trong thị trường là không thể phủ nhận, ngày càng có nhiều lo ngại rằng các nhà tạo lập thị trường đang dùng vị thế của mình để thao túng – thay vì ổn định – thị trường tiền số.