Tìm hiểu Sidechain, Appchain và Layer 2: Những khác biệt chính

Hiểu Về Sidechains

Sidechains là các blockchain hoạt động liên kết với một blockchain chính (mainnet) thông qua một kênh liên kết hai chiều, còn gọi là cầu. Chúng giúp mở rộng phạm vi và khả năng của blockchain chính, cho phép người dùng chuyển giao tài sản qua lại giữa các blockchain. Sidechains hoạt động dựa trên các giao thức đồng thuận riêng lẻ, do đó, nếu một sidechain gặp rủi ro, thì blockchain chính vẫn được bảo vệ và không bị ảnh hưởng.

Ví dụ về sidechains gồm có:

Bitcoin: Rootstock, Liquid Network

Ethereum: Gnosis Chain, Polygon, Alpha

Mối quan hệ “cha-con” thường thấy trong blockchain, nơi sidechain (chuỗi con) phụ thuộc vào tài nguyên và tài sản từ blockchain chính (chuỗi cha). Tuy nhiên, các blockchain này cũng có thể tồn tại độc lập với nhau và mỗi bên đều có thể coi đối phương là sidechain của mình.

Layer-2 là gì và giải pháp mở rộng của nó?

Layer-1 (L1) của blockchain là hạ tầng cơ bản của các mạng lưới tiền điện tử, đảm nhận vai trò phân quyền, bảo mật và cung cấp dữ liệu. Các blockchain L1 hoạt động dựa vào các cơ chế đồng thuận như bằng chứng công việc (PoW) và bằng chứng cổ phần (PoS), ví dụ tiêu biểu là Bitcoin, Ethereum và Solana.

Ngược lại, layer-2 (L2) là tầng blockchain hoặc công nghệ thứ cấp, được xây dựng trên nền tảng của L1. L2 nhằm mục tiêu cải thiện khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch của L1. Các giải pháp L2 thường liên kết bảo mật của mình với mạng L1 cơ bản.

Các giải pháp L2 chủ yếu sử dụng các hợp đồng thông minh. Một số ví dụ cụ thể:

Bitcoin: Lightning Network

Ethereum: Optimism, Arbitrum, Base

Có nhiều loại giải pháp L2 khác nhau, chẳng hạn như:

Rollups: Bao gồm việc tổng hợp nhiều giao dịch và xác minh chúng ngoài chuỗi chính, sau đó gửi dữ liệu đã xác thực về mainnet. Rollups có thể là optimistic rollups (sử dụng bằng chứng gian lận) hoặc zk-rollups (sử dụng bằng chứng xác thực).

Plasma Chain của Ethereum: Áp dụng Merkle tree và hợp đồng thông minh để tạo ra các chuỗi con phục vụ việc tính toán các giao dịch ngoài chuỗi chính.

Validium: Lưu trữ dữ liệu ngoài chuỗi nhưng bảo mật bằng các bằng chứng xác thực, phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi khả năng mở rộng lớn và chi phí giao dịch thấp.

Appchains là gì?

Appchain, hay “application-specific blockchain” (blockchain dành riêng cho ứng dụng), là một loại blockchain thiết kế riêng để đáp ứng các nhu cầu cụ thể của ứng dụng phi tập trung hoặc giao thức Web3.

Giải pháp mở rộng appchains là gì?

Appchains là các blockchain tùy chỉnh tạo ra để phục vụ cho một nhu cầu kinh doanh riêng biệt hoặc một trường hợp sử dụng duy nhất, khác biệt so với các blockchain đa nhiệm hỗ trợ nhiều ứng dụng khác nhau. Mặc dù có thể hoạt động độc lập, appchains thường dựa vào nền tảng của các blockchain layer-1 để hoạt động.

Appchains sử dụng chuỗi layer-1 để đảm bảo an ninh và duy trì mạng lưới hoạt động. Bởi vì không cần cạnh tranh với các ứng dụng khác về tài nguyên lưu trữ và tính toán, appchains có nhiều tự do hơn trong việc xây dựng cấu trúc quản trị, các thuật toán đồng thuận và mô hình kinh tế.

Thiết kế kiến trúc của appchains được tùy chỉnh để tối ưu hiệu quả và bảo mật cao hơn so với các blockchain tiêu chuẩn, đồng thời mang lại khả năng tương tác vượt trội và bảo vệ quyền riêng tư. Appchains thường được tối ưu hóa để cung cấp tốc độ giao dịch nhanh và các biện pháp bảo mật chặt chẽ khi quản lý dữ liệu nhạy cảm.

Ví dụ về appchains:

Cosmos Zones

Polkadot parachains

Avalanche subnets

Phân biệt giữa sidechains, appchains và layer 2

Mặc dù chúng có thể trông giống nhau lúc đầu, những khác biệt quan trọng xuất hiện khi chúng ta phân tích kỹ hơn:

Bảo mật

Layer 2: Tận dụng hệ thống bảo mật của mạng chính (L1).

Appchains: Nhờ vào một blockchain công cộng để đảm bảo bảo mật.

Sidechains: Sử dụng mô hình bảo mật riêng độc lập với L1.

Mô hình hoạt động

Sidechain: Hoạt động như một mạng lưới độc lập với giao thức đồng thuận riêng biệt. Nó bao gồm các node back coin và một bộ khám phá công khai để người dùng có thể vận hành các node phù hợp với mainnet. Kết nối với mainnet thông qua một cầu nối hai chiều.

Layer 2: Phụ thuộc vào giao thức nền tảng và chủ yếu thực hiện việc mở rộng và các giao dịch cụ thể từ chuỗi chính. L2 chịu tải cùng với L1 và cung cấp thêm tính năng cho giao thức cơ bản. Khác với sidechain, việc xuất quỹ từ L2 được kiểm soát bởi L1.

Appchains: Có mô hình hoạt động tương tự sidechain nhưng phục vụ cho một mục đích sử dụng duy nhất. Cả appchains và L2 đều phụ thuộc vào L1, trong khi sidechain là hoàn toàn tự chủ.

Cộng đồng tham gia

Sidechains được xem là các blockchain có khả năng tự quản lý, cho phép nhiều thành viên công khai tham gia. Layer 2 (L2) linh hoạt trong việc cho thành viên công khai tùy thuộc vào cấu trúc thiết kế. Appchains, trái lại, hạn chế thành viên công khai, phổ biến với cấu trúc khép kín.

Công bố khối

Di cả các khối trên Layer 2 và sidechains đều được công khai, appchains không hỗ trợ công khai các khối.

Điều chỉnh và tùy biến

Sidechains có thể vận hành tách rời mainnet với các quy tắc và giao thức riêng, giúp dễ dàng tùy chỉnh mà không ảnh hưởng đến chuỗi chính. Điều này cho phép nhà phát triển thử nghiệm và phát minh. Đối lập, L2 cần phụ thuộc vào mạng chính để hoạt động và bảo mật, nên ít linh hoạt hơn. Appchains cung cấp nhiều quyền tùy chỉnh và kiểm soát hơn, cho phép quản lý riêng tokenomics và cơ chế đồng thuận.

Tương thích với các nền tảng

Nhờ xây dựng trên L1, Layer 2 tích hợp liền mạch vào cơ sở hạ tầng mà không cần thay đổi giao thức. Appchains rất linh động nhờ thiết kế dạng mô-đun. Sidechains, ngược lại, cần các giao thức tương tác liên chain để đảm bảo tương thích do có thể khác biệt về cơ chế đồng thuận.

Các lợi ích chính

Appchains cho phép tự chọn giữa PoS hoặc PoA, đáp ứng nhu cầu cụ thể. Sidechains giúp thử nghiệm mà không làm gián đoạn blockchain chính. L2 giảm áp lực lên mainnet, cải thiện hiệu suất và giảm phí giao dịch.

Tìm hiểu Sidechain, Appchain và Layer 2: Những khác biệt chính
So sánh Sidechain, Appchain và Layer 2

Chân trời mới của sidechains, L2 và appchains

Sidechains, L2 và appchains đang đi đầu trong việc nâng cao hiệu quả và chức năng của các nền tảng blockchain hiện tại. Chủ yếu, chúng nhắm vào việc giải quyết các hạn chế về khả năng mở rộng và tốc độ của các blockchain gốc.

Ba công nghệ mở rộng này dự kiến sẽ tiếp tục thúc đẩy sự tiến bộ của các blockchain truyền thống, giảm thiểu các thiếu sót và làm tăng sức hấp dẫn của các mạng lưới phi tập trung. Trong bối cảnh sự tìm kiếm các giải pháp phù hợp với nhu cầu cụ thể ngày càng nhiều, ba công nghệ này mang lại khung làm việc tối ưu để giải quyết mọi ứng dụng đặc thù, bao gồm cả các yếu tố bảo mật và phi tập trung.