Liên HIệp Quốc kêu gọi tăng cường nỗ lực hợp tác xuyên biên giới

Ngày 22/3, nhân Ngày Nước thế giới, Liên hợp quốc (LHQ) khẳng định hợp tác xuyên biên giới về các nguồn nước chung có thể giúp ngăn chặn xung đột và xây dựng hòa bình, đồng thời kêu gọi tất cả các quốc gia tham gia Công ước của LHQ về Nước.

LHQ nhấn mạnh rằng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tình trạng khan hiếm nước ngày càng gia tăng trên toàn thế giới, hợp tác về nguồn nước giữa các quốc gia đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với sự ổn định và ngăn ngừa xung đột trong khu vực.

Phát biểu với báo giới, Thư ký Công ước của LHQ về Nước, bà Sonja Koeppel, khẳng định: “Nước và hòa bình có mối liên hệ rất chặt chẽ”. Bà chỉ ra rằng hơn 60% nguồn nước ngọt là tài nguyên chung giữa hai hoặc nhiều quốc gia, bao gồm các con sông lớn như sông Rhine và sông Danube ở châu Âu, sông Mekong ở châu Á, sông Nile ở châu Phi và Amazon ở Mỹ Latinh. Vì vậy, theo bà, hợp tác về các nguồn nước chung đóng vai trò rất quan trọng cho hòa bình và sự phát triển của hành động khí hậu.

Phát biểu nhân Ngày Nước thế giới (22/3), Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết hiện tổng cộng 153 quốc gia trên thế giới chia sẻ tài nguyên nước chung, nhưng chỉ có 24 quốc gia đã ký các thỏa thuận hợp tác về các nguồn nước chung này. Ông nhấn mạnh cần tăng cường nỗ lực hợp tác xuyên biên giới, đồng thời kêu gọi các nước tham gia và thực hiện Công ước của LHQ về Nước. Tổng thư ký khẳng định: "Hành động vì nước là hành động vì hòa bình".

Công ước của LHQ về Nước được thiết lập vào năm 1992 nhằm thúc đẩy việc cùng quản lý tài nguyên nước chung một cách có trách nhiệm ở khu vực châu Âu, sau đó đã được mở rộng sang các nước trên thế giới vào năm 2016. Hiện tại công ước này có 52 thành viên cấp nhà nước tham gia, chủ yếu ở châu Âu, châu Á và châu Phi.

Năm ngoái, chín nước châu Phi đã tham gia công ước, trong khi chỉ có Panama (Pa-na-ma) là thành viên mới ở châu Mỹ, Iraq (I-rắc) là đại diện duy nhất của khu vực Trung Đông quyết định tham gia. Bà Koeppel bày tỏ hy vọng công nước này sẽ thu hút thêm nhiều nước, khu vực tham gia.

Ủy Ban Tài nguyên Nước và Vệ sinh Môi trường (CRHAS) thuộc Hạ viện Mexico (Mê-hi-cô) mới đây cảnh báo 99% nhà máy cung cấp nước sạch và dịch vụ vệ sinh tại hơn 2.450 đô thị nước này đang đối mặt với nguy cơ phá sản sau khi ghi nhận khoản lỗ tổng cộng hơn 100 tỷ peso (5,7 tỷ USD) mỗi năm.

Ông Muñoz Álvarez cho biết trên thực tế Ủy ban Nước quốc gia Mexico (Conagua) đã dành mức đầu tư kỷ lục hơn gần 68,5 tỷ peso, tương đương 4 tỷ USD vào hệ thống hạ tầng cấp nước nước này trong năm 2023, tăng gấp đôi so năm 2019 và tương đương mức dự kiến của năm 2024. Tuy nhiên, tình trạng thiếu nguồn nước do hạn hán kéo dài khiến quốc gia Mỹ Latinh này rơi vào tình cảnh thiếu nước trầm trọng trong thời gian qua.

Chủ tịch CRHAS Rubén Muñoz Álvarez cho biết các nhà máy cung cấp nước và dịch vụ vệ sinh Mexico đối mặt với tình trang thua lỗ triền miên do thiếu hệ thống thu phí phù hợp, cũng như thiếu các tiêu chuẩn và biểu giá nước sinh hoạt rõ ràng cho từng đối tượng khách hàng.

Theo Báo cáo Triển vọng Tài nguyên Toàn cầu năm 2024 của Chương trình Môi trường LHQ (UNEP), mức tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên trên thế giới - từ thực phẩm đến nhiên liệu hóa thạch, đã tăng gấp ba lần, trung bình hơn 2,3% mỗi năm.

Theo Viện Năng lực Cạnh tranh Mexico (IMCO), hơn 13 triệu người dân Mexico hiện không được tiếp cận nguồn nước sạch. Hồi đầu tháng 2/2024, người dân thủ đô của Mexico City đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối trước tình trạng thiếu nước nghiêm trọng tại nhiều khu vực thành phố, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống, hoạt động sản xuất và kinh doanh của người dân. Chính quyền địa phương cảnh báo mực nước ở các con đập trong hệ thống cung cấp nước chính cho thủ đô Mexico City ghi nhận mức thấp chưa từng có.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu là do tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng nhanh chóng cũng như nhu cầu năng lượng và tiêu dùng gia tăng trong nửa thế kỷ qua, đặc biệt là ở các nước giàu có hơn. Theo giới phân tích, nhu cầu sử dụng nguyên liệu thô ở các quốc gia giàu có cao hơn gấp 6 lần so với các quốc gia có thu nhập thấp, ngoài ra các nước giàu cũng gây ra tác động đến khí hậu cũng cao gấp 10 lần.